Babel Music XP- 23/ 25 maart 2023- Marseille

Na een pauze van vijf jaar keert Babel Med terug op het world-toneel. Hoewel omgeven door rumoerige pensioenstakingen hoeft de mini-versie van Womex niet met pensioen, zo bewees deze doorstart. Onder de naam Babel Music XP ontrolde zich overdag de beurs op een nieuwe locatie: de rauwe broedplaats ‘Friche la Belle de Mai’, een voormalige papierfabriek. ’s Avonds trokken dertig showcases zo’n 9000 bezoekers in het vertrouwde ‘Dock des Suds’.  

Marseille & Macron

“Heb jij plannen voor Marseille?”, en “Is het nog de moeite waard?” verwoordden zo de twijfels die potentiële Babel-bezoekers bezighielden. Zo’n twintig Nederlandse en in totaal 2000 deelnemers (opgave van de organisatie) waagden de gok, want terecht heerste er vooraf onzekerheid. Niet alleen door de lange afwezigheid van deze vaste beurswaarde in de world gemeenschap- veroorzaakt door corona en het gebrek aan fondsen- ook wegens de combinatie Marseille & Macron. Als tastbaar stakingsbewijs lag het vuilnis er torenhoog gestapeld, soms stuitte je op een passerende stoet demonstranten. Maar het meest trof de omnipresente graffity. Het veelkleurig urbaan protest dat vergeleken met enkele jaren geleden nu hele straten en gebouwen tot één apocalyptisch schilderij transformeert. Zelfs de beurs- en showcase-locatie waren alom voorzien van deze up-in-your-face boodschappen. Ook om die reden was het nuttig om naar Marseille af te reizen. Als contrast & waarschuwing ineen: vooralsnog ver verwijderd van onze binnensteden waar het dagelijks leven zich in opgepoetster gedaante vertoont.  

Outre-mer

Gelijk de bouillabaisse-soep waarmee de havenstad zich profileert onderscheidt Babel Music XP zich van andere world evenementen. Je krijgt er een menu voorgeschoteld dat, net als die culinaire mélange van mediterrane vissoorten, bestaat uit een mix van nieuw talent, dat put uit de oude tradities die zich in de loop der eeuwen rond de Middellandse Zee hebben ontwikkeld. Met als surplus groepen uit ‘outre-mer’, de aanduiding voor de overzeese Franstalige regio’s die Frankrijk als onderdeel van haar cultureel eco-systeem beschouwt. Denk aan Guadaloupe, Martinique en Réunion. Bovendien heb je er, in tegenstelling tot Womex, voldoende tijd om ideëen uit te wisselen en contacten te verstevigen.

Vinyl

Net als andere havensteden bezit Marseille een rijkgeschakeerde bevolking. Op de markt waan je je in een Noordafrikaanse souk, elders wemelt het straatbeeld van kleur, nogmaals versterkt door de radiostations die je in elke taxi als instore entertainment er gratis bij krijgt. “Ah, vous-êtes ici pour Babel Musique?” zegt de een, opent zijn kofferbak en toont de geluidsinstallatie waarmee hij elk weekend als raï-zanger optreedt. Overigens, voor vinyl-verzamelaars is het voormalige rijke assortiment fors uitgedund. Op een enkele platenzaak na valt er nog weinig te vinden uit de gouden Arabische jaren ’40 tot ’60. Evenzoveel herinneringen aan de massale migratie uit Noord-Afrika die na de Algerijnse onafhankelijkheid (1962) plaatsvond en die vooral in Marseille een nieuwe thuishaven vond.

Showcases

Zo rustig het dagprogramma (met weinig opzienbarende panels) zo rumoerig was het avondprogramma. Driekwart van de bezoekers bestond uit Marseillaise jongeren, een massa waarin de vaste genodigden tot een onzichtbare minderheid werden opgeslokt. Dat gaf de concerten extra elan maar betekende voor de showcases gelijkertijd een stimulans om zich te moeten bewijzen. Celliste/ zangeres Ana Carla Maza (Chili/Cuba) overtuigde met een virtuoze mix van latin, pop en jazz terwijl ze haar cello strijkend dan weer tokkelend als een tweede Ernst Reijseger bespeelde. Het vrouwenkwartet Les Héritières (Algerije) verraste met een uitbundige hommage aan raï-legende Cheikha Rimitti. Met recycled instrumentarium trad het Congolese Fulu Miziki Kolektiv in het spoor van Staff Benda Bilili, visueel spektakel dat op den duur aan zeggingskracht verloor. David Ambrogio (Italië) blies de folktraditie uit Calabrië nieuw leven in; Deli Teli (Frankrijk) gaf met haar psychedelische aanpak een eigen draai aan de ‘laïka’. Griekse sixties pop die in Turkse versie direct aan Altin Gün herinnert. Vermakelijk zeker, maar niet voldoende om diepe indruk te maken. Dat deed het Meral Polat Trio (Nederland) wel, en hoe.

Bunker-akoustiek

Ook al traden ze op in een zaaltje voorzien van bunker-akoustiek, met haar hartverscheurende Koerdische blues kreeg Meral iedereen muisstil, en aan haar voeten. Zelfs de meest verwende festivalganger klapte was overrompeld. Hier was echt iets ‘gebeurd’, in tegenstelling tot veel andere concerten waar pop met etno-saus dikwijls in Babylonische mainstream veranderde.

Tip voor de organisatie. Met een aangescherpte jurering die eerder voor uitzondering dan regel kiest, kan Babel Music XP weer de naam herwinnen die het ooit had opgebouwd: als een geurige bouillabaisse die iedereen subiet aan tafel lokt.

Stan Rijven