Geen jazz op de NPO miskent diversiteit Nederland

In de vijftig jaar dat de Beroepsvereniging van Improviserende Musici (BIM) bestaat werden in Nederland binnen negen conservatoria afdelingen opgericht voor jazzmuziek. Voor circa driehonderd jaarlijks afstuderende jazztalenten, en al hun voorgangers, bestaan geen uitzendmogelijkheden meer op de nationale radio als de plannen van zendermanager Simone Meijer doorgaan om Radio 4 om te dopen in ‘NPO Klassiek’.

Steevast worden publieke gelden ingezet om klassieke muziek te ondersteunen. Maar al decennialang studeert in Nederland circa 50 procent van de conservatoriumstudenten af in jazz, wereldmuziek en andere richtingen. Dat de Nederlandse Publieke Omroep nul procent jazz vertegenwoordigt in het aanbod is dus niet te rechtvaardigen. Het is bovendien pure kapitaal- en talentvernietiging.

Jazz is actueel en herbergt een heterogeen publiek. Jazzmuziek inspireert en beïnvloedt al 100 jaar lang alle mogelijke muziekstijlen van rock tot hiphop, r&b, funk, disco tot drum & bass, en dance.

Tegenwicht

Genieën als John Coltrane, Miles Davis, en Duke Ellington hebben een onuitwisbare plek in de ontwikkeling van de internationale muziekgeschiedenis, zoals in voorgaande eeuwen genieën als Mozart, Bach, en Beethoven. Meijer zei in de Volkskrant dat de „andere vijf stations” zich mogen richten op muziek van „pakweg de laatste honderd jaar”. Echter ook daar is voor geïmproviseerde muziek nergens plek. Dit is een enorme verschraling van ons muzikale landschap en ons culturele erfgoed. Zowel makers als het publiek zijn een afspiegeling en onderdeel van de Nederlandse maatschappij die we terug horen te zien bij de NPO. Nederland heeft een uniek stempel gedrukt op de ontwikkeling van de mondiale jazz, met name de door de ontwikkeling naar hedendaagse improvisatiemuziek.

De publieke omroep heeft een andere functie dan de commerciële oproepen, en dient tegenwicht te bieden met een educatieve en veelzijdige programmering die past in het maatschappelijk beeld van Nederland. Het belastinggeld dat erheen gaat is immers van ons allen; die diversiteit moet dus terug te vinden zijn op de nationale radio. Met de komst van ‘NPO Klassiek’ en de voorgenomen verwijdering van jazz uit het muzikale aanbod worden overwegend witte landgenoten op voornamelijk witte, mannelijke componisten uit voorgaande eeuwen getrakteerd. En dat terwijl veel jazzmuziek inmiddels zelf ‘klassieke’ muziek is geworden, maar dan van multiculturele herkomst.

Meijer claimt dat „de helft van de luisteraars” de radio uitzet als ze jazz horen. Heeft ze gefundeerd onderzoek waarvan wij deelgenoot kunnen worden? En hoe zit het dan met de andere helft?

Anno 2022 zou je van de publieke omroep mogen verwachten dat ze wellicht een beleid zou voeren waarbij diversiteit bovenaan de agenda staat, zonder cultureel racisme. Ik pleit voor een divers klimaat en een urgente terugkeer van jazz, geïmproviseerde muziek -en wereldmuziek op de publieke radio. Om Charlie Parker te quoten: „Now’s the time!”