Het leek er op dat de jaarlijkse Womex (World Music Expo) gewoon zou plaatsvinden in Boedapest. Totdat het bericht kwam dat de Hongaarse regering had besloten om per 1 september de grenzen te sluiten voor niet-ingezetenen. Om de jaarlijkse “reünie” toch door te kunnen laten gaan, heeft het Womex-team, samen met lokale partner Hangveto, gewerkt aan een programma waarmee alle Womexicans digitaal kunnen samenkomen. Je kon je registreren voor 79 euro excl. btw. Uiteindelijk telde deze digitale editie 1.130 geregistreerde deelnemers uit 90 landen, 38 jury-selecteerde showcase artists uit 40 landen, 21 docu’s uit 21 landen, 23 conferenties met zeven experts, drie rondetafelgesprekken, vier een-op-een mentorsessies, acht netwerkmeetings en 147 videostands. Charlie Crooijmans was er ook bij en dit is hoe zij het heeft ervaren.

Welkom
Het is 21 oktober, ik zit er klaar voor. Recht voor me staat mijn desktop en schuin ernaast mijn laptop waarop ik de Zoom-app heb geïnstalleerd. De Womex wordt om 14:00 uur officieel geopend met een sombere sessie van Alexander Walter (directeur WOMEX, Piranha Arts) en Balázs Weyer (programmadirecteur, Hangvető / Budapest Ritmo-festival). Een beetje onwennig verwelkomen ze ons. Wij, de Womexicans die op Zoom zijn ingelogd, blijven onzichtbaar. De twee mannen proberen optimistisch over te komen wat niet echt lukt. Als een filmpje moet worden opgestart met instructies hoe te navigeren en het meeste uit je deelname aan de Womex te halen, zijn we in een raadselachtige loop terecht gekomen. Het is een wankel begin.

Conferenties
De conferenties zijn overdag en hebben onderwerpen die op de industrie zijn gericht of een geëngageerd thema hebben, zoals het gesprek tussen Ian Brennan (muziekproducent en auteur) en Chris Eckman (Glitterbeat Records) over de strijd voor democratie en rechtvaardige vertegenwoordiging in de internationale kunsten. De onderwerpen zijn vaak best interessant, maar er zijn teveel afleidingen en onevenwichtigheden in beeld en geluid. Ook worden de sessies niet streng genoeg gemodereerd. Ik laat de conferenties voor wat ze zijn. Ze zijn sowieso nog tot 6 november beschikbaar op de Womex-site, mits je bent ingelogd.

Ontmoetingsplek
In de Womex-chat (via de app Mattermost) kun je in principe iedereen treffen. Het is een handige tool om artiesten te promoten, opmerkingen te maken en privéberichten te sturen. Je kunt op elkaar reageren en een draad maken. Het is eigenlijk een combinatie van Facebook, Twitter en Whatsapp. Natuurlijk blijft het een abstracte en afstandelijke bedoening – niet iedereen heeft een fotootje geüploaded, maar soms heb je echt even contact met iemand. Het is wel grappig om te zien dat degenen die normaliter de meeste postertjes en flyers over de Womex uitstrooien, nu ook om de haverklap ergens op reageren alleen maar om zichzelf in de picture te zetten.

Filmaanbod
De films zijn van 21 tot en met 25 oktober op elk moment van de dag te zien. Dat lijkt ruim, maar je komt toch in tijdnood als je alle films geconcentreerd wilt volgen. Van de 21 fims zijn er zeven korte films. De meeste films zijn te lang en te eenzijdig. Het is waarschijnlijk een trend maar de docu’s lijken een gemeenschappelijk thema te hebben waarbij vooral de gemarginaliseerden voor zichzelf opkomen. Het is me gelukt om alles te zien. Er zijn twee korte films die er écht uitspringen: ‘Breaking the Circle’ van Tobias Nathan en ‘Uproar’ van Moe Najati over vrouwen die percussie spelen in resp. Brazilië en Cuba. Mijn top drie lange documentaires zijn: ‘When you listen’ van Sergi Cameron – een prachtige roadmovie van de hedendaagse flamencomuzikant Niño de Elche in Bolivia; ‘Khamsin’ van Grégoire Couvert en Grégoire Orio – een indrukwekkend portret van intellectuelen en artiesten in Beiroet; en ‘Dark City beneath the Beat’ van Tedra “TT The Artist” Wilson – een goed gefilmd, kleurrijk en ritmisch portret van de Afro-Amerikaanse gemeenschap in Baltimore.

Showcases
Iedere dag beginnen de showcases om 18:00 uur op twee podia (links en rechts), alles wordt herhaald om 21:30 uur. De laatste twee dagen is er een derde podium bijgekomen voor de Hongaarse showcases van Budapest Ritmo. Deze worden live gestreamd en duren 40 minuten. De showcases uit de verschillende landen duren slechts 10 tot 15 minuten, worden op een ludieke manier aangekondigd door Colin Bass en uitgeleid door een interview dat voorafgaand aan de Womex is opgenomen. Ook ik heb drie artiesten geïnterviewd. Achteraf gezien een beetje rare constructie omdat de showcase en het interview los van elkaar staan. Liever live. Ook hier is sprake van een onevenwichtigheid. Niet alleen de duur van de showcases variëert, ook de kwaliteit van het beeldmateriaal. Om een beetje de spanning na te bootsen van een gewone Womex – waar ik altijd van het ene podium naar het andere snelde om maar niets te hoeven missen, bekijk ik de optredens op twee computers tegelijkertijd en regel het geluid. Soms spring ik op om te dansen. Grappig zijn de lovende opmerkingen in de chat van Youtube. De hoogtepunten van het showcaseprogramma zijn te beluisteren in deze aflevering van Radio Wira Wiri op Mixcloud.

Womex Awards
Het leukste onderdeel van de digitale Womex zijn de prijsuitreikingen gepresenteerd door Aliena Haig en Colin Bass. Er is veel beter nagedacht over hoe ze in beeld komen. Via de Zoom heb je de neiging om naar het beeldscherm te kijken, terwijl je beter contact maakt door in de webcam te kijken. Ook keken Colin en Aliena resp. naar links en rechts om “oogcontact” met elkaar te maken, terwijl ze in hun eigen kamer zitten. Dat werkt verdomde goed. Ook de prijsuitreiking zelf is goed in beeld gebracht. De prijzen zijn uitgereikt aan Mónika Lakatos (Womex Artist Award 2020) en aan L’Atelier des Artistes en Exil (WOMEX Professional Excellence Award 2020). Aansluitend is er een concert van Mónika Lakatos & the Gipsy Voices live vanuit Boedapest.

Conclusie
Was deze speciale editie nou de moeite waard? Ja en nee. De showcases kon je gewoon volgen op Youtube zonder dat dat je geregistreerd hoefde te zijn. Toevallige ontmoetingen zoals op de Womex gebeurt, is bijna onmogelijk. Je 100 % concentreren op je scherm vind ik ook lastig – je laat je toch gauw afleiden door huiselijke beslommeringen. En toch was het de moeite waard omdat het me een gevoel van verbondenheid gaf, zoveel mensen samen – in dezelfde ongemakkelijk situatie vanwege de pandemie, die tegelijkertijd naar mooie nieuwe muziek kijken en actief op elkaar kunnen reageren. Eerlijk gezegd verheug ik me nu al op de volgende editie die zich, als alles goed gaat, in Porto gaat afspelen.