Update Kunsten ’92 over aanvullende ondersteuning van de sector

Het kabinet maakte gisteren bekend dat het 300 miljoen euro extra beschikbaar stelt voor de culturele sector. Met deze steun wil het kabinet culturele instellingen die van vitaal belang zijn voor de sector, door de financieel zware eerste maanden van de coronacrisis heen helpen. Hiermee was de cultuursector gisteren de eerste sector waarvoor specifiek een pakket maatregelen met bijbehorend bedrag is opgezet.
Pakket van 300 miljoen euro

Het nu gerealiseerde pakket van 300 miljoen euro wordt ingezet op vier manieren:
1. Voor het ophogen van de subsidies voor instellingen in de culturele basisinfrastructuur en voor instellingen en festivals die meerjarig worden ondersteund door de zes Rijkscultuurfondsen.
2. Voor het verhogen van bestaande leenfaciliteiten bij het Nationaal Restauratiefonds.
3. Voor de zes Rijkscultuurfondsen extra budget ten behoeve van ondersteuning van cruciale instellingen in de keten die vooral in regio’s en steden de culturele infrastructuur dragen, zoals belangrijke gemeentelijke en provinciale musea, (pop-)podia en filmtheaters.
4. Voor verhoging van de leenfaciliteiten bij Cultuur+Ondernemen.
Dit pakket komt bovenop de algemene (generieke) ondersteuningsmaatregelen van het kabinet en het coulancepakket voor de culturele sector van minister van Engelshoven.Het is positief dat het kabinet als geheel deze maatregelen voor de cultuursector neemt en dus het grote belang èn de specifieke problematiek van deze sector onderkent.

Wat betekenen deze maatregelen?

Op dit moment is het nog te vroeg om precies te kunnen bepalen wat dit pakket voor ieder afzonderlijk individu/bedrijf/ instelling betekent. Een aantal dingen kunnen we al zeggen:

> Het zou niet realistisch zijn om te verwachten dat de hele cultuursector, inclusief iedereen die daarin werkzaam is, voor 100% wordt gecompenseerd voor de door de coronacrisis geleden schade. Wel is het zinvol om te kijken welke onderdelen van de sector hiermee wel (of gedeeltelijk) en welke onderdelen of groepen hiermee niet (of nauwelijks) worden geholpen. Voor die laatste groep moet dan nog steeds naar aanvullende oplossingen worden gezocht.

> In grote lijnen kunnen de meerjarig (door het Rijk of de fondsen) gefinancierde culturele organisaties hierdoor de komende maanden overeind blijven. Maar voor de 160.000 zzp’ers en de niet-gesubsidieerde instellingen (zoals de vrije theaterproducenten en bedrijven in de creatieve industrie) is het nog onduidelijk in welke mate zij van het steunpakket kunnen profiteren. Aangezien ook zij van vitaal belang zijn voor de culturele infrastructuur van Nederland moeten zij hier ook onderdeel van zijn.

> De volgende essentiële stap is nu dat ook gemeenten verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen lokale infrastructuur, waaronder musea, maar ook centra voor de kunsten en muziekscholen, en theaters. Het gaat hier om een vitale infrastructuur op lokaal niveau.

> Het is onzeker hoelang de coronamaatregelen nog duren, wanneer (onderdelen van) de culturele sector weer open kunnen en onder welke voorwaarden dat zal kunnen (de 1,5 meter economie zal maar op zeer bescheiden schaal kunnen werken in onze branche). Het gezamenlijk en creatief nadenken over de nabije toekomst heeft al een aanvang genomen, en zal van de cultuursector en de overheid flinke inspanningen vragen.

> Het beschikbaar stellen door het kabinet van 300 miljoen euro is een grote daad, die perspectief biedt op verdere investeringen en die een belangrijk deel van de culturele infrastructuur overeind houdt. Maar nu komt het op solidariteit aan om juist de kunstenaars, zzp’ers, projecten en niet-gesubsidieerden in de culturele, creatieve en erfgoedsector te steunen.

Lees het persbericht van OCW en de brief aan de Tweede Kamer

Enkele citaten uit de media, gisteren en vandaag:

Jan Zoet (voorzitter Kunsten ’92) in de Volkskrant (16 april 2020)

‘Het zijn welkome maatregelen tot de zomer, en dat stemt me in eerste instantie positief. Maar wat is de horizon van deze maatregelen? Als het hierbij blijft is het onvoldoende.’

‘Het is fijn dat het inzicht wordt gedeeld dat de generieke maatregelen van het kabinet onvoldoende waren’. ‘Maar laten we niet vergeten dat deze maatregelen weinig betekenen voor de 160 duizend zzp’ers in onze sector. Die worden teruggeworpen naar de bijstand. Daarnaast is het belangrijk dat ook de gemeenten in actie komen voor de zalen en instellingen die niet door het rijk worden gesteund.’

Jan Zoet in NRC Handelsblad (16 april 2020)

‘Het is een noodzakelijke maatregel, die zal voorkomen dat grote en relevante kunstinstellingen, gezelschappen en producenten de komende maanden gaan omvallen. Die kunnen met dit geld hun mensen in dienst houden. Of het voldoende is voor de 160 duizend zzp’ers in de sector lijkt mij niet. Daar moeten andere maatregelen voor komen.’

‘Van belang is vervolgens dat de gemeentes door het rijk in staat worden gesteld om vergelijkbare maatregelen te treffen.’, zegt Zoet, ‘want veel podia en kleinere musea zijn afhankelijk van gemeentelijke steun. ´Anders vallen daar alsnog grote klappen. Met deze maatregel zijn we er dus nog niet, het is niet genoeg voor alle problemen, maar het is goed dat de urgentie van de nood in de sector wordt erkend.’

Jeroen Bartelse (Tivoli|Vredenburg en taskforce) in Nieuwsuur (15 april 2020)

‘Dit is een ongelofelijk belangrijk signaal voor de culturele sector. Een dikke maand geleden ging die abrupt en volledig dicht. Ik heb de culturele sector, dus de musea, podia, monumenten enzovoort nog nooit zo eendrachtig een pleidooi horen houden richting de minister (om met een nood- en steunpakket te komen)’.