Verslag: World Blend Café: 12 maart 2019- Grounds, Rotterdam

Thema: ‘Focus Rotterdam- 010 in 2020?’

Een havenstad als muzikale vrijhaven, dat is Rotterdam altijd geweest. Gabber, hiphop, jazz, latin, morna en tango kwamen er tot bloei, in het nachtleven en in de wijken. Dankzij Morabeza Records ontpopte 010 zich zelfs tot ‘het tiende eiland’ van Kaapverdië. Daarnaast ontwikkelden organisaties als Codarts, Music Matters en WMDC zich tot kweekvijvers van nieuw muzikaal talent. Wat gebeurt daar vandaag, hoe leggen ze verbinding met de stad, waar liggen de kansen voor 2020?

Sprekers

Oscar van der Pluijm (directeur Grounds)
Rob Broek (Hoofd Master Muziek Codarts)
Chantelle Rodgers (directeur Music Matters)
Carlos Goncalves (vertegenwoordiger/projectleider van Morabeza Records)

Moderator: Stan Rijven

Oscar van der Pluijm: “Grounds is een wereldmuziekpodium dat 12 jaar bestaat. In plaats van het zenden van muziek hebben we een culturele tussenruimte gecreëerd. Een ruimte waarin mooie dingen ontstaan en waar de mensen uit de wijk graag willen komen en zich kunnen presenteren. De wijk heeft een informele structuur met communitiesen daarnaast zijn er de formele instellingen zoals het conservatorium. Wij zorgen ervoor dat er gemakkelijk verbindingen kunnen worden gelegd. Daar is veel behoefte aan. Zo hebben we maandelijks een black gospel eventmet amateurs uit de kerkgemeenschap. Vroeger was de verbinding natuurlijker, een koordirigent stimuleerde talentjes om naar het conservatorium te gaan. Dat is weggevallen door de snelle stedelijke verandering. Grounds is een goeie plek omdat wereldmuziek niet afbakent en dat geeft dus veel vrijheid. Elke muziekscene heeft z’n eigen publiek, codes en setting. Van het Ministerie van OCW mogen een aantal regio’s en steden weer als proeftuinen dienen. Dat is een mooie ontwikkeling want de disciplines dans, muziek en theater hebben een Mbo-opleiding en wij willen verbindingen leggen met makers en productiehuizen die hier om de hoek zijn en de podia. Een nieuwe generatie verdiept zich in diverse tradities, maar er ontstaan ook mooie mengvormen met bijvoorbeeld hiphop die net als jazz een enorm absorptievermogen heeft. Zo krijgt de traditie ook een eigen context. Dat is het geluid van nu, het geluid van Rotterdam.”

Rob Broek (RB): “Ik ben binnen Codarts verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van masteropleidingen van verschillende genres. We willen ervoor zorgen dat er veel keuzemogelijkheid is voor de studenten en dat ze kunnen navigeren naar het professionele werkveld. Dit doen we door studenten op te leiden in een bepaalde lijn, waarbij ook onderzoek gedaan moet worden. Qua wereldmuziek biedt Codarts latin, flamenco, Indiase en Turkse muziek. De Kaapverdische muziek en muziek uit de Maghreb zijn een lacune. Dat heeft te maken met de geschiedenis. De maestro’s dienden zich aan en daar zijn de afdelingen uit ontstaan. In het jaar 2000 is dat veranderd, toen wilden we een afspiegeling zijn van de samenleving.”
Stan Rijven (SR): “Vorig jaar organiseerde het WMF een expert meeting over muziekonderwijs, hier in Grounds. Je meldde toen dat Codarts bezig was met het herijken van het bachelor curriculum. Hoe staat het daarmee?”
RB: “We gaan nu veel meer de hybride kant op, zo heb je een creator-performerprofiel, dat betekent dat iemand in twee disciplines geschoold wordt. We gaan ook contextgericht onderwijs geven, zo willen we een muziekbreed theorie-curriculum ontwikkelen. Dat houdt in dat de klassieke muziekstudenten dezelfde theorie krijgen als de latin studenten.”

SR: “En hoe staat het vervolgens met de afdeling docent (wereld)muziek?”

RB: “Daar zijn we nog mee bezig.” SR: “Kun je iets meer vertellen over nieuwe opleidingen?” RB: “Er komt een nieuwe Kaapverdische tak binnen de latin-afdeling. Daar gaan we hard aan werken. Het is denk ik heel goed dat de studenten weet hebben van andere culturen, wat weer kan leiden tot mooie samenwerkingen.”
Zaal: “Hoe kun je dat bewerkstelligen, het blijven vaak eilandjes.”
RB: “Door bijvoorbeeld de theorielessen. We gaan ook meer ruimte geven aan samenwerkingsprojecten. We zijn het project incubatorgestart waarbij een Turkse violist een week lang gaat samenwerken met bijv. Een klassieke componist.”
Zaal: “Waarom is er geen plek voor Arabische muziek?”
RB: “Daar is lang geleden een plan voor gemaakt, maar dat is niet doorgezet. Dat zou wel moeten, er is wel degelijk behoefte aan muziek uit de Maghreb!”

Chantelle Rodgers (CR): “Music Matters (MM) houdt zich vooral bezig met jongeren. Wij realiseren projecten om kinderen kennis te laten maken met muziek en bereiken 90% van het basisonderwijs. Ook organiseren we jamsessies. Het gaat om kennis en talentontwikkeling.”

OvdPluijm: “MM is een kleine organisatie die veel doet voor de stad, een van de projecten is Oren Open, eeninteractieve website geschikt voor scholen.”

CR: “Een anders project is UR Voiceen dat gaat over talentontwikkeling. We laten getalenteerde muzikanten tracks maken om met de wereld te delen.”

SR: “Hoe steekt de muziekcoalitie in Rotterdam in elkaar?”

CR: “De coalitie bestaat uit een aantal R’damse instellingen: Rotterdams Philharmonisch Orkest, De Doelen, Codarts, MM, om de doorgaande lijn in muziekeducatie te versterken. MM is te vergelijken met de Mocca die als een portaal/incubator fungeert in Amsterdam. MM is geen aanbieder maar een facilitator, we staan dichtbij de muzikant maar vormen ook een gesprekspartner voor de gevestigde instellingen. Daarnaast gebeurt er veel in de wijken. Maar we constateren dat er steeds minder doorstroom is. Dat heeft een aantal oorzaken: in hoeverre sluiten de opleidingen aan bij wat leerlingen van nu nodig hebben. De rol van de organisaties is het doorverwijzen naar een opleiding na of buiten school. Als er geen geld voor is, is er een cultuurfonds. En de instellingen moeten ook veel meer naar buiten. Inclusiviteit is een belangrijke factor; hoe ziet bijvoorbeeld het personeel van de instellingen eruit? Hoe kun je artiesten equiperen in een tussenliggende periode, tussen kennismaken op basisschool en auditie doen op Codarts. Dus hoe creëer je oefenruimtes en presentatieruimtes? En hoe zou je een slag kunnen slaan met het bedrijfsleven. We zijn pilots aan het ontwikkelen om het informele circuit erbij te betrekken.”

Carlos Goncalves (CG): “Mijn oom Djunga de Biluca (João Silva) heeft Morabeza Records opgericht in 1965 en is een van de eerste Kaapverdianen die zich hier heeft gevestigd. Toen hij naar Nederland kwam als officier op een Grieks schip was Kaapverdië nog een Portugese kolonie. Ook hij wilde meedoen met de onafhankelijkheidsstrijd o.l.v. Amílcar Cabral. Cabral gaf hem echter de taak om Kaapverdië zich cultureel te laten onderscheiden van Portugal. Daarom heeft hij het platenlabel opgericht. Een aantal uitzonderlijke muzikanten die naar Senegal trokken, zijn zodoende naar Nederland gehaald. Zo is hier de eerste Kaapverdische bigband ontstaan die platen bij Morabeza Records heeft uitgebracht, daarna volgden nog meer beroemde artiesten. De eerste single van Cesária Évorais clandestien uit Kaapverdië gesmokkeld en hier uitgebracht.”

SR: “Jullie hebben een plan ingediend m.b.t. de Kaapverdiaanse muziek…?”

CG: “Een collectief van muzikanten en muziekscholen heeft met hulp van de nationale overheid een aanvraag ingediend om de mornaimmaterieel cultureel erfgoed van de wereld te maken bij de Unesco. De uitslag wordt in december in Colombia bekend gemaakt. We willen ook Rotterdam bewust maken van de bijzondere rol die R’dam heeft gehad in het promoten van Kaapverdische muziek en cultuur. Tot vandaag de dag is R’dam vrij dominant geweest in alle muzikale ontwikkelingen en genres. R’dam is eigenlijk de main centrevan Kaapverdische muziek, puur gekeken naar artistieke kwaliteit.”

SR: “Heel veel Kaapverdische sterren zijn echter meer bekend in Portugees sprekende landen dan hier.”

CG: “Dat heeft natuurlijk met de verstaanbaarheid van de Portugese teksten te maken. Maar hier begint het ook te komen met bijv. Broederliefde (Kaapverdische hiphop). Het zal wel helpen als de morna een Unesco status krijgt. En volgend jaar vieren we 45 jaar onafhankelijkheid.”

SR: “De Morabeza-collectie van zo’n 55 albums is onlangs gedigitaliseerd door het Rotterdams Stadsarchief in samenwerking met Muziekweb.”

Zaal, Rob Maas van Muziekweb:“De albums zijn daardoor ook te beluisteren in bibliotheken in heel Nederland. Wij zijn ons overigens steeds meer in collecties gaan specialiseren. We hebben nu ook de Rasa-collectie in beheer.”

Zie ook: https://www.muziekweb.nl/Muziekweb/Collecties/Morabeza

Pitches