World Blend Café: De Wijk als Wereld
Dinsdag 18 december
TivoliVredenburg, Utrecht
2018 werd afgesloten met een World Blend Café in TivoliVredenburg, waarbij de nabije buurt centraal staat : de wijk als wereld.
Terugblik 2018
– WMF-directeur Sonja Heimann: WMF organiseerde dit jaar vijf Blend Café’s incl. showcases (BIMhuis- Amsterdam, Grounds- Rotterdam, InJazz-Rotterdam, Pllek-Amsterdam en TivoliVredenburg-Utrecht) plus een expert meeting over Muziekeducatie (WMDC-Rotterdam).
– Daarnaast waren we aanwezig op Womex (Gran Canaria-Spanje), de belangrijkste wereldmuziekbeurs waar zo’n 80 Nederlanders aan deelnamen. We hadden het geluk (mede dankzij de steun vanDutch Performing Arts) een eigen podium te kunnen programmeren waar drie Nederlandse groepen werden voorgesteld: Son Swagga, Lingua Franca en Tabanka. Ook werd daar de nieuwe Dutch World Directory gepresenteerd. In januari wordt een enquète gehouden onder de deelnemers om de resultaten van de beurs te peilen.
– Belangrijke ontwikkeling was onze deelname aan de jazz-world-contemporarycoalitie – een denktank die de gemeenschappelijke belangen onder de aandacht brengt van beleidsmakers. Suggesties vanuit het veld zijn zeer welkom!
– Presentator Stan Rijven tipte het album Habibi Funk, een compilatie van sixties bands uit de Arabische wereld. Voor DJ Safri was Maghreb Unitedvan Ammar 808 de nr 1 van 2018 (binnenkort op toernee in het clubcircuit).
– Welke artiesten zijn ons in 2018 ontvallen?: ondermeer Aretha Franklin,Anneke Grönloh, Charles Aznavour, Randy Weston, Joop Roelofs (Q65), Otis Rush en Tony Joe White. Maar ook Hugh Masekela, Kasse Mady Diabaté, Papi Oviedo en Rachid Taha.
– Laatste nieuws: de overdracht op 11 december jl door Koning Willem-Alexander van het door Muziekweb gedigitaliseerde muziekarchief van Kaapverdië aan de Kaapverdiaanse president Jorge Carlos de Almeida Fonseca. Dwz de gehele collectie van Morabeza Records, het label dat Djunga di Biluca in Rotterdam begon met o.a. de eerste opnames van Bonga en Cesaria Evora.
Thema: De wijk als wereld
foto’s: Charlie Crooijmans
– Hanno Thomassen (programmeur TivoliVredenburg)
is verantwoordelijk voor participatieprogramma’s (initiatieven vanuit de wijken), vooral gericht op jongeren (school en vrije tijd), wereldmuziek (maar niet alleen) en talentontwikkeling. ‘Hoe kunnen buurt en wijk een onderdeel vormen van de stad en hoe kan deze stad in de stad (met 5 zalen) een onderdeel vormen van iets nog veel groters en dan ook nog op een organische manier?’ Om Utrecht met zijn 120 nationaliteiten en veel muzikaal talent bij dit centrum betrokken te krijgen, lukt zoietsalleen met hulp van allerlei partners. Voor niet-westerse muziek is sinds de sluiting van Rasa gelukkig een bredere humuslaag ontstaan, waarbij niet alleen Tivoli maar ook Ekko en de wijkcultuurhuizen zich ermee bezighouden.
– Mehdi Maréchal (Vlaams-Marokkaans Culturenhuis Darna)
was speciaal uitgenodigd als gastspreker. Het centrum, dat pas een jaar bestaat, wordtzowel door de Vlaamse als de Marokkaanse overheid gefinancierd (unieke constructie). Doel: opzetten van projecten met de Marokkaanse diaspora in Vlaanderen en Brussel, maar ookeenbrugfunctie met het cultureel leven in Marokko. De Vlaamse nationale feestdag op 11 juli, die nu vooral geclaimd wordt door rechts-nationalisten, was oorspronkelijk een emancipatorische uiting van verzet tegen de dominantie van het Frans. “Dus besloten wij die dag opnieuw te claimen als emancipatorisch, maar nu voor diversiteit. Dus bedachten we de term Flamigranten, als tegenhanger van Flamiganten, zoals de Vlaams-nationalisten vaak worden genoemd, met een raï-versie van het volkslied en een fez op het hoofd van de leeuw”.
Mehdi werkte eerder in de ontwikkelingscector (Oxfam België) maar ergerde zich aan het blanke paternalisme. Ook in de cultuursector trof hij dezelfde mentaliteit aan. Bovendien was er strenge segregatie tussen de reguliere cultuursector en de op diversiteit gerichte sector, waar het dan al snel onder ‘welzijn’ of ‘cohesie’ viel en niet onder cultuur. Diversiteit werd geacht een bepaald parcours te volgen: “Wij willen diversiteit niet categoriseren en culturaliseren maar juist normaliseren. Dus geen aparte eilandjes die leuk en exotisch zijn maar elkaar nauwelijks ontmoeten”.
Actie: tien jaar geleden het stadbestuur van Gent onder druk gezet om het woord ‘allochtoon’ af te schaffen met een ludieke actie – een begrafenis. De Gentse Lente– een uitvloeisel hiervan – vindt nog altijd plaats in maart. Uitgangspunt: laat de eigen gemeenschappen het initiatief nemen en eigenaar zijn van het aanbod. Vorm: laagdrempelige evementen voor een breed publiek in plaats van door ‘deskundigen’ geselecteerde ‘hoogstaande’ cultuuruitingen. De mensen in de wijken moeten zich in het aanbod herkennen en zich betrokken voelen. Binnen de Marokkaanse gemeenschap bijvoorbeeld is de culturele oriëntatie allang niet meer exclusief Marokkaans.
De Gentse Lente heet inmiddels Jemaa El Fna en de boodschap aan de diverse gemeenschappen is: op die twee dagen is het centrum van de stad voor jullie, dus ook qua aanbod van optredens en activiteiten. Het festival heeft een budget van slechts tienduizend euro, maar trekt ook ruim tienduizend bezoekers, voor een stad als Gent (300.000 inwoners) geen gekke prestatie.
Discussie
– Agnes Salverda (WMF, voorheen Paradiso): De uitdaging is om het categoraal aanbod (Afrikafestival, Kwakoe) te doorbreken en de programmeurs van brede publieksfestivals (Lowlands, Pinkpop) te stimuleren om niet-westerse muziek te programmeren. Le Guess Who is een mooi voorbeeld. Maar hoe krijg je de programmeurs van die grote festivals zo ver?
Mehdi: Als ik kijk naar waar het werkt, zijn dat plekken waar de tijd wordt genomen om contacten te leggen met sleutelfiguren en op de een of andere manier een band te smeden. Ook belangrijk: programmeer niet wat je zelf leuk vindt, maar waar publiek voor is. Haal ook niet zomaar een artiest van ver naar hier, maar laat die iets ontwikkelen samen met lokale muzikanten. Kost meer tijd en geld, maar levert ook veel betrokkenheid op.
– Hilde Spille (Paperclip Agency): Is het niet eng om een maand van tevoren nog niet precies te weten hoe het programma er uit ziet?
Mehdi: Dezelfde onzekerheid is ook van toepassing op het beschikbare geld, dus die twee gaan hand in hand. Door heel kort op de bal te spelen, maak je ook verrassende dingen mogelijk. We hebben dus geen programmaboekje en alle communicatie gaat via de site en social media. Bij onze werkwijze van ‘half open programmering’ moet ongeveer 60 procent van het programma vaststaan en 40 procent open blijven voor last minute toevoegingen.
– Ton Maas (MixedWorldMusic, voorheen de Volkskrant): Hoe zorg je ervoor dat er echt een breed publiek wordt bereikt?
Mehdi: We organiseren bij voorkeur evenementen in de publieke ruimte, die dus gratis toegankelijk zijn. Bij een concert vragen we nooit meer dan 15 euro entree, ongeacht de uitkoopsom van de artiest.
– Rob Smaling (folk-historicus, voorheen spelend in Wargaren: Programmeren jullie wel eens westerse en niet-westerse wereldmuziek op dezelfde avond?
Mehdi: We hebben wel eens Ierse folk gecombineerd met Palestijnse en Soedanese muziek en met Ghanese reggae. Wat vooral verandert, is de plek van de toeschouwers in de zaal. Wat we ook niet doen, is precies aangeven hoe laat iedereen speelt.
– Keimpe de Jong (De Nazaten van Prins Hendrik) over het Kid Dynamite festival: tenorsaxofonist Kid Dynamite kwam als 17-jarige verstekeling (en vervolgens als koksmaatje) vanuit Suriname naar Nederland en was hier tot aan zijn dood in 1963 actief als jazzmuzikant. Sinds tien jaar wordt in Katendrecht het Kid Dynamite Festival gehouden, als voorafje van het North Sea Jazz Festival. Er is een podium waar kinderenoptreden en een podium voor ‘serieuze jazz’ (bijv. ICP en de Ploctones). De artist-in-residence (dit jaar Ronald Snijders) schrijft repertoire voor jonge muzikanten.
Pitches
– Udo Prinsen – Mini Music Movies
Zoekt voor zijn nieuwe platform Mini Music Movies samenwerking en muzikale input van professionele muzikanten. Het kanaal is te zien via YouTube. In eerste instantie gaat de samenwerking met gesloten beurs.
Contact: info@udoprinsen.com
– Ton Maas– vraagt aandacht voor een bijzonder initiatief van de uit Bosnië afkomstige familie Javor, die sinds een jaar met verrassend succes concerten organiseert met Balkanmuziek. Promaja Events communiceert uitsluitend via Facebook en heeft daar een vriendenkring die in een jaar tijd is uitgegroeid tot duizend vrienden. Sanja Javor zoekt contacten en samenwerking om ook ander publiek te bereiken dan migranten uit voormalig Joegoslavië.
Zie ook de facebookpagina | Contact: sanja.agenda@gmail.com
DJ Safri zoekt de fijnste exotische ritmes en melodieën uit alle hoeken van de wereld bij elkaar en mixt ze naadloos aan elkaar.
Showcase
Samira’s Blues Magnetiserende Noord-Afrikaanse spirituals en originals in Arabisch, Tamazight en Frans.
Samira Dainan: vocals, Bas Gaakeer: akoestische gitaar, Hicham Oujamaa: Bendir en Darbouka, Hassan Ait-Moumad: basgitaar
Verslag: Ton Maas
Foto’s/ Video: Charlie Crooijmans
Presentatie/Redactie: Stan Rijven
Organisatie/Redactie: Sonja Heimann