Verslag: World Blend Roots-erdam 24-06-2022

In samenwerking met inJazz organiseerde World Music Forum NL een speciale editie van het World Blend Café in Podium Grounds. Focus: de vitale Rotterdamse world /jazz scene. Deze editie was, inclusief zo’n zestig internationale gasten, tevens het slot-event van inJazz 2022.

Een havenstad als muzikale vrijhaven, dat is Rotterdam altijd geweest. Gabber, hiphop, jazz, latin, morna en tango kwamen er tot bloei, in het nachtleven en in de wijken. Denk aan grote namen als Afrojack, Bonga, Kid Dynamite, Leo Fuld, Malando en CaboCubaJazz. Dankzij pionier Morabeza Records ontpopte 010 zich muzikaal gezien tot het ‘het tiende eiland’ van Kaapverdië. Met North Sea Jazz, het Zomer Carnaval, Poetry International en talloze andere initiatieven transformeerde de Maasstad tot een culturele hotspot. Ondertussen ontwikkelden opleiding Codarts en podium Grounds zich er tot kweekvijvers van aanstormend muziektalent.

Maar wat zijn de muzikale roots van Rotterdam, wat gebeurt er vandaag en hoe leggen ze verbinding met de stad? Dat was het thema van Roots-erdam, een World Blend Café in samenwerking met inJazz, het jaarlijkse festival van Buma/Stemra dat onze lokale impro-scene globaal op de kaart zet.

Dit Blend Café bestond uit…..
5 sprekers: Oscar vd Pluijm (directeur Grounds), Sonja Heimann (directeur WMF NL), Bas Pauw (Fonds Podium Kunsten), Rob Broek & Wessel Coppes (Codarts)
2 inleidingen: Michalis Cholevas & Ishtar Bakhtali (docent/musicus, Codarts muziekonderzoek)
2 showcases: Karisma Quartet, Ishtar Quartet; 2 pitches: Leonardo Prieto Dorantes, Patricio Wang
2 MC’s: Maite Hontelé & Stan Rijven.

>>>Bekijk de volledige deelnemerslijst van dit WBC

1. Oscar van der Pluijm – directeur Podium Grounds/ New Grounds

Oscar van der Pluijm vertelt over Grounds, een podium dat vanuit muziekschool Codarts werd opgericht, maar ook toegankelijk is voor mensen van buiten de school. Het staat in een multiculturele buurt met tradities uit Kaapverdië, Turkije, etc. direct om de hoek (Delftshaven). In Grounds klinkt 24/7 muziek: overdag in de studios, ‘s avonds met optredens en kleinschalige festivals op het centrale podium. Lokale muzikanten en (internationale) studenten van Codarts brengen er leven in de brouwerij. Wereldmuziek was voorheen iets van ver weg, of van lang geleden. Van der Pluijm: “Toen Grounds begon wisten we dat er een informeel circuit bestond van ‘wereldmuziek’ in Rotterdam, waar een grass roots approach voor nodig was”. Oscar heeft sinds tien jaar iemand ingehuurd om te ontdekken wat er allemaal in de stad met al die subculturen op allerlei plekken (kerken, etc) te beleven is.

2. Sonja Heimann, directeur en mede-oprichter van World Music Forum NL (WMF NL

Sonja Heimann bedankt allereerst inJazz, Grounds en Codarts voor deze samenwerking en speciale editie van het World Blend Cafe. WMF NL bestaat ruim 15 jaar en dat wordt op 1 november gevierd in TivoliVredenburg, Utrecht. WMF begon met niets en is vandaag verbonden aan 3.500 organisaties en mensen uit heel Nederland. Sinds 2006 zijn er ruim 100 World Blend Cafés georganiseerd, uiteenlopende muzikanten en organisaties aan elkaar gekoppeld, en cd’s uitgebracht. En er is regelmatig onderzoek naar facts & figures over de scene gedaan. Internationaal kreeg de Nederlandse world scene via WMF een gezicht op allerlei muziekbeurzen als inJazz, Babel Med en Womex. En via de Directory (‘het gele boekje’) met artiesten, journalisten, agencies, bookers en programmeurs. De up-to-date versie hiervan, onder Who-is-Who, is te vinden op de site.

3. Bas Pauw – programmamanager internationaal Fonds Podiumkunsten (FPK)

Bas Pauw vertelt over FPK, het fonds dat gesteund wordt door de Nederlandse staat. Het ondersteunt muziek, dans, theater, oftewel de performing arts. Er is ook een internationale tak om Nederland in het buitenland te promoten. Zoals financiële steun aan podia die Nederlandse artiesten willen boeken, vergoeding van kosten om te kunnen reizen en een snelloket voor Nederlandse artiesten. Ook financiert FPK een bezoekersprogramma om mensen (bookers, programmeurs) uit de internationale muziekindustrie uit te nodigen. Elk jaar worden zo’n 300 gasten uitgenodigd. Daarnaast zijn er promotiecampagnes voor bijvoorbeeld Nederlandse hedendaagse muziek in Frankrijk. Dan worden er festival- en zaalprogrammeurs uitgenodigd om artiesten in Nederland live te kunnen zien. Ander voorbeeld is de campagne voor Nederlands jeugdtheater in Italië en Nederlands theater in het VK. Dit om een substantiële duw in de rug te geven.
– Hoe kan een buitenlands festival contact zoeken?
Alleen een e-mail voldoet, het FPK wijst graag de weg – niet alleen wat betreft subsidie maar ook de muziek waar naar gezocht wordt. Dit doet het FPK vanuit de overtuiging dat de Nederlandse muziek de moeite waard is. Festivals die willen co-produceren kunnen een aanvraag indienen, er moet dan wel al een artistieke band bestaan. Daarnaast is BumaCultuur een belangrijke bron van informatie, Dutch Music Export is er met name voor de Nederlandse popmuziek.

4. Carlos Gonçalves – voorzitter Rotterdamse Kunstraad, directeur Morabeza Records

Carlos Gonçalves is de neef van João Silva (Djunga de Biluca) die inmiddels 93 jaar oud is.
In 1963 stuurde vrijheidsstrijder Amílcar Cabral een delegatie naar Rotterdam om met Djunga over muziek te praten ten behoeve van een eigen culturele identiteit: “Anders zijn we nooit vrij”. Daar is muziek uitermate geschikt voor: “In Rotterdam creëerde hij de eerste Kaapverdische gemeenschap om mensen in Europa te overtuigen”. Zodoende richtte Djunga met Morabeza Records in Rotterdam de eerste platenmaatschappij voor Kaapverdische muziek op. Hij produceerde de eerste single van Cesaria Evora en het eerste album (1972) van de latere Angolese ster Bonga.

– Waarom Rotterdam?
Gonçalves: “Hier was sprake van vrijheid van meningsuiting. De Nederlandse staat bood bescherming om de diaspora te organiseren. Het had niet in Lissabon gekund, de Kaapverdianen wilden immers vrij zijn van kolonisator Portugal”.

– Wat is de betekenis van Morabeza Records? 
Gonçalves: “Morabeza Records betekent het begin van de Kaapverdische discografie, het is het eerste Kaapverdische label ter wereld. Het gaf de Kaapverdianen de gelegenheid om hun eigen platen te produceren. Ook na de onafhankelijkheid, na 1975. In Rotterdam werd eerste ‘funaná’ opgenomen, omdat deze muziekstijl door de Portugezen verboden was, het was te Afro, te rebels. Funaná werd niet door Morabeza Records geproduceerd, er waren inmiddels zeven labels opgericht met behulp van Djunga de Biluca”.

In 2017 is het project begonnen om mastertapes van de bekende traditionele muziekstijl morna te digitaliseren voor het archief van Rotterdam: “Morna is nu dus ook Nederlands erfgoed”. Muziekweb heeft alle muziek online. Dankzij de inspanningen van Carlos Gonçalves is morna in 2019 aan de Werelderfgoedlijst van UNESCO toegevoegd.

5. Maite Hontelé in gesprek over educatie met Rob Broek (hoofd master of music, Codarts) & Wessel Coppes (hoofd Jazz, Pop & World, Codarts)

Maite Hontelé begon met jazztrompet maar vond Latin leuker. Ooit vroeg ze aan Codarts of het mogelijk was om er latin-trompet te studeren: “Zoek maar een leraar uit” was de reactie. Dat redde haar studies en markeerde de start van een uitzonderlijke carrière.

– Is de school nog steeds zo flexibel?
Coppes: “Codarts is nog steeds flexibel. Er moet ruimte worden vrijgemaakt voor nieuwe initiatieven. De student moet dan wel al een bepaald niveau hebben”. Volgens Rob Broek is artistiek onderzoek een belangrijk deel van de opleiding. De studenten hebben vaak een hoofdvak, maar dat is te begrensd. Er moet ruimte zijn voor andere genres, en daar faciliteert Codarts in. Zo zijn er tegenwoordig Kaapverdische lessen, met behulp van Carlos Mattos die een ‘Real Book of Cape Verdean Music’ (ook online) maakte. Broek: ”Heel nuttig, want de Kaapverdische traditie is mondeling en in de archipel zijn er geen muziekscholen”.

– Bestaat er al een ensemble?
 Broek:“Er zijn studenten uit de pop, jazz en world. De Kaap Verdianen die op Codarts studeren gaan meestal naar de Latin-afdeling, maar Codarts wil nu echt een programma openen voor Kaapverdiaanse muziek”.

– Voorbeelden van artistiek onderzoek?
Broek: “Een jazzzangeres onderzocht een paar jaar terug hoe je scat kan transponeren en er bossa nova van kan maken”.

– Het onderzoek helpt je om bij de essentie te komen…
Broek: “Er zijn twee lijnen- je wordt onderwezen door een leraar en je moet zelf iets bedenken. Daar worden de studenten bij geholpen. Het is vooral nuttig om jezelf te vernieuwen. Onderzoek klinkt wat zwaar, maar het is heel nauw verbonden met de muziek waar de student mee bezig is”.

– Waar heeft Codarts behoefte aan?
Broek: “Wij zoeken altijd naar interessante studenten met een interdisciplinaire benadering die over grenzen heen kunnen kijken. Kom altijd langs, onze studenten hebben dat nodig. Blijf in contact”.

6. Twee research-voorbeelden van Codarts muziekonderzoek
6.1. De Nederlands-Hindoestaans-Surinaamse Ishtar Bakhtali is geluidsmaker en houdt er van om haar stem verschillende rollen te geven. Ze heeft onderzoek gedaan naar Indiase klassieke elementen- ‘From patchwork to weaving’ – om zo: “Meer taal te hebben om te kunnen improviseren”.

6.2. De Griekse Michalis Cholevas is componist, docent en multi-instrumentalist. Hij is net gepromoveerd op het innoveren van de educatie van Ottomaanse maqam-muziek door de taqsim te visualiseren.

7. Pitches
7.1. Leonardo Prieto Dorantes – Leonardo Prieto Ensemble 
Leonardo is een muzikant uit Mexico met een nieuw album. Hij is op zoek naar festivals om zijn album te presenteren en boekingsbureaus die geïnteresseerd zijn in cross-over jazzprojecten. contacto@leonardo-prieto.com

7.2 Patricio Wang – Collegio Artistico Santa Cecila in Osorno
Patricio Wang uit Chili sprak over een uitwisseling van kennis over het curriculum van muziekonderwijs – een pedagogisch project vanuit de Chileense Academie – bij Codarts en Orchestra de Las Americas. Zoekt samenwerking voor een uitwisselingsproject in Europa met lokale musici. contact@patriciowang.com

8. Showcases

8.1. Karisma Quartet – met een mix van flamenco met jazz
Guitar: Anoush Saadat, Saxophone: Loek van den Berg, Percussion: Javier Infestas, Double Bass: Ildo Nandja

8.2. Ishtar Quartet – Ishtar Bakhtali is een vocaliste die Indiase klassieke muziek elementen, jazz, electronica en latin invloeden in haar verhalende composities verwerkt.
Ishtar Bakhtali – vocals / compositions, Filippos Glinavos – guitar, Ildo Nandja – bass, Martin Hafizi – drums

Aansluitend vond ‘s avonds na afloop van het WBC in Grounds het concert van Marmoucha Orchestra plaats. Een swingende afsluiter van deze dag!